top of page

Tengricilik ya da Gök Tanrı dini

Tengricilik ya da Gök Tanrı dini tüm Türk Milleti'nin inanç sistemidir. 


Tengri'ye ibâdet etmenin yanında Animizm, Şamanizm, Totemizm bu inancın ana hatlarını oluşturmaktadır. Tengri, bugünkü Türkçedeki " Tanrı " kelimesinin eski söyleniş şeklidir. Orhun Yazıtları'nda ilk çözülen kelime olmuştur.

Bu inanca göre 
Gök'ün yüce ruhu Tengri'dir. Kişiler kendilerini gök baba Tengri, toprak ana Ötüken ve insanları koruyan atalarının ruhları arasında güven içinde hisser onlara ve diğer doğa ruhlarına dua ederler. Büyük dağların, ağaçların ve bâzı göllerin güçlü ruhları barındırdıklarına inanarak dualarını bazen bu cisimlere yöneltselerde de bu cisimler tanrı kabul edilmez. Sadece onun yeryüzündeki varlığının bir göstergesidir.

Göğün ve yeraltının "yedi" katı olduğuna, her katta çeşitli ruhların varolduğuna inanılır. İnsanlar doğaya, ruhlara ve diğer insanlara saygılı davranıp belli kurallara uyarak dünyalarını dengede tutmaları ile kişisel güçlerinin doruğuna varıp dışarıya yansıdığına inanır. Eğer bu denge, kötü ruhların saldırısı veya bir felaketten dolayı bozulursa bir şamanın yardımı ya da Tengri'ye verilen bir adak ile yeniden düzene sokulması gerektiğine inanılır.

Bu inancın kalıntılarını günümüzde Moğol Türkleri'nde (Lamaizmle birleşmiş şekilde) ve bâzı hâlâ doğa'ya bağlı göçebe yaşam tarzı sürdüren Türk Halkları'nda, örneğin 
Altay-Türkleri ve Yakutlarda bulmak mümkündür; ama, Tengriciliği çoktan bırakmış halklarda da bu inancın birçok parçası İslâm, Hıristiyanlık, Budizm, Musevilik ya da Taoizm ile birlikte geleneksel kültür olarak hâlâ sürmektedir. Örnek olarak ağaca çaput bağlama gibi gelenekler ve Türkiye Türkçesindeki "Utançtan yedi kat yerin dibine girdim" deyimi gösterilebilir.

Yine ölen birisinin ardından yapılan mevlüd törenleri (haftası, kırkı, elli ikisi ve yılı diye de bilinir) Şamanist dönemden Tengri dinine, ondan da
Müslüman Türklere geçmiş bir gelenektir. Yalnızca Müslüman Türklerde ve Müslüman Boşnaklarda mevlüd okutulur. Genel olarak dini ne olursa olsun tüm Türki halklarda Şamanist ya da Tengri dönemi gelenekleri görmek mümkündür.

 

Gök Tanrı İnancı ve Kamlık

YAPIM AŞAMASINDA 

bottom of page